Tarix klubu.: QAZMA MAĞARASI

"Bayraq mənliyimdir,bayraq kimliyim,Bayraq-öz yurduma öz hakimliyim." (Bəxtiyar Vahabzadə). Faydasız həyat- vaxtsız ölümə bərabərdir.(İ.Höte) İnsanı həyata bağlayan onun gözəl cəhətləridir. (Sokrat) Həyat əvvəldən axıradək öyrənməkdir.(J.Labrüer) Dünya hamıya çatacaq qədər böyükdür. Başqasının yerini tutmağa çalışmaqdansa, öz yerin haqqında fikirləş.(Ç.Çaplin) Özümüz istəməsək, heç kəs həyatımıza təsir edə bilməzD.Karnegi)"Kifayyət qədər vaxtım yoxdur" demə… Paster, Mikelancelo, Leonardo Da Vinçi və Albert Eynşteynin də günləri iyirmi dörd saat idi." H. Cekson Braun "Zənginlik, istifadə ediləcən bir silahdır amma, əsla sitayiş ediləcək bir məbud ola bilməz." Kelvin Koleric "Xoşbəxt olmaq istəyirsənsə bir məqsədə bağlan, insanlara ya da əşyalara deyil." Albert Eynşteyn "İyirmi yaşında yaraşıqlı, otuz yaşında güclü, qırx yaşında zəngin, əlli yaşında ağıllı olmayan insan heç bir zaman yaraşıqlı, güclü, zəngin və ağıllı ola bilməz." Herbert Spenser "Həyatda ən böyük əyləncə, başqasının "edə bilməzsən" dediyini etməkdir." Valter Baqehon "Fikir sahibi olmağa mal sahibi olmaqdan çox ehtiyac duyacağımız gün həqiqi zənginliyin sirrini tapacağıq." Peyami Səfa "İşləriniz yaxşı gedirsə təhsil xərclərinizi iki qat artırın, işləriniz pis gedirsə dörd qat." Peters "Hər şeyin açarı səbirdir. Cücəni, yumurtaları kürt yatırdaraq əldə edərsiniz, qıraraq deyil." Arnold Klasou "Dünyada dəyişiklik etməkyə müvəffəq olanlar, dəyişikliyə özlərindən başlayanlardır." Bernard Şou "Bəzi yıxılmalar, daha parlaq cəhdlərin təşviqatçısıdır." V.Şekspir "Kim qazanmazsa bu dünyada bir əkmək parası, dostunun üz qarası, düşməninin masxarası." M. Akif Ərsoy "Bir insana yaxşılıq etmək istəsən, ona balıq vermə! Balıq tutmasını öyrət." Çin Atalar sözü "Müvəffəqiyyətin gerçək ölçüsü nələrə sahib olduğun deyil, nələrdən imtina edə bildiyindir." Jackson Brown"İşindən nə qədər zövq alırsansa, qazancın da o qədər çox olacaq."Tarix kainatın vicdanıdır" (Ömər Xəyyam) "Tarixini bilən millət kökü sağlam çinar ağacı kimidir.Tarixi oxuyaraq onu sulamaq lazımdır" (Kazım paşa, türk komandanı) "Xarabalıqları olmayan ölkənin xatirələri,xatirələri olmayan ölkənin isə tarixi ola bilməz" (Girolamo Savanarola, italyan ictimai xadim və ilahiyyatçısı) "Tarix-oxuyana öz gözünün görmə dərəcəsinə görə yol göstərən bir rəhbərdir" (Jan Jak Russo) "Tarixi olmayan ölkə ölü ölkədir" (Şinkler Lyuis, ingilis yazıçısı" "Tarix keçmişlərin təcrübə və müdrikliyini gənc nəslə çatdırır" (Diodor, qədim yunan tarixçisi) "Tarix inkişafın başlıca amili, tərəqqini təmin edən ziddiyyətlərdir.İnsan həyatı üçün zəruri olan bütün dəyərləri qazanmaq insanın özünün xüsusi işidir." (İ.Kant "Ən ümumi tarix ideyası" əsərindən) "Tarix bəşəriyyətin geniş və çoxcəhətli təcrübəsi,əsrlərdə insanların görüşüdür.Həyat üçün də son dərəcə faydalı olar ki bu görüş qardaşlıq görüşü olsun" (Mark Blok) "Son yüz ildə tarix elmi özünü büsbütün rüsvay etmişdir.O uzun müddət siyasət qulu, şovinizm və millətçilik mənbəyi olmuşdur" (Pol Valeri) "Tarixin dərsləri bundadır ki insanlar tarixin dərslərindən heçnə götürmürlər" (O.Xaksli) Barışıq tarixə yadır.Onu təsvir etmək də çətindir.nə vaxt ki şəhərlər yanmır,yaralılar və əsirlər inləmir,nə vaxt ki,analarından ayrı düşən körpələr ağlamır-səlnaməçilər susur" (Oljas Süleymenov "Az i ya" əsərindən) "Ümumdünya tarixi qaçıla biləcək hadisələrin cəmidir" (B.Qassel) "Fəlsəfə insanların yanlış görüşlərini,tarix isə yanlış hərəkətlərini öyrənir" (F.Qedalla) "Tarix ruhun zamana görə inkişafıdır,tarixin öz məqsədləri vardır ,bu məqsəd-azadlığın inkişafı,vətəndaş cəmiyyətində vətəndaşın azadlığıdır" (F.Heygel "Tarix fəlsəfəsi" əsərindən) "Tarix elmi keçmiş dövr səlnaməçilərinin inkişafdan qalmış "şagirdi" yox cəsarətli və ədalətli tədqiqatçısı olmalıdır" (Mişlen) "Tarix bir millətin qanını, haqqını, varlığını heç bir zaman inkar edə bilməz" (Atatürk)" Mark Tven

02.10.2013

QAZMA MAĞARASI

Şərur r-nunun Tənənəm k.-ndən 3 km c.-ş.-də, Arpaçayın sol sahilində Paleolit dövrünə aid arxeoloji abidə. Dəniz səviyyəsindən təqr. 1500 m yüksəklikdədir. Mağaranın uz. 22 m, eni 1–6,5 m-dir. 1987–90 illərdə tədqiq edilərək 6 mədəni təbəqə qeydə alınmışdır.

Düşərgədə çöküntünün ümumi qalınlığı 3 m-ə bərabərdir. 20 m2 sahə də aparılan arxeoloji qazıntılar nəticəsində 12 mindən artıq ovlanmış heyvan sümüyü və 1000-ə qədər obsidian (dəvəgözü), çaxmaq daşı və daşlı şistdən hazırlanmış əmək alətləri (əsasən levallua və Mustye iti ucluları, limas, 1 və 2 işlək ağızlı qaşovlar, belli qaşov və s.) aşkar edilmişdir. 4-cü təbəqədən daş alətlərlə yanaşı, sümükdən biz, bıçaq, kəsici və oyucu alətlər də aşkar olunub; 5 və 6-cı təbəqələr də bir neçə ocaq yeri qeydə alınıb. Düşərgənin 4-cü təbəqəsində çapılıb doğranmış fauna qalıqlarının çoxluğu ovçuluğun o dövr də ibtidai insanların əsas təsərrüfat forması olduğunu göstərir. Q. m.-nda tapılmış daş məmulatının hazırlanma texnikası və tipoloji xüsusiyyətləri bu ərazidə qədim insanların hələ Mustye mədəniyyəti dövründə, yəni 80-90 min il bundan əvvəllərdən məskunlaşıb yaşadıqlarını göstərir. Sonralar e. ə. 3-cü minillikdə bu ərazi türklərin ərazisi olmaqla Kas türklərinə məxsus olmuşdur və qalanın adı qazıntı ilə heç bir əlaqəsi olmayan Kas bəylərinin adındandır.

Ədəb.: C ə f ə r o v Ə. Naxçıvan Paleolit düşərgəsi. NDU-nun “Elmi əsərləri”, N., 1999, № 4; yenə onun, Средний Палеолит Азербайджана. Б., 1999; R z a y e v F. Qədim Şərur oykonimlərinin mənşəyi. B., 2006.